Walczymy o zmianę przepisów, które pozwalają w białych rękawiczkach okradać przedsiębiorców

W Polsce można stracić majątek warty 100 milionów złotych, bo syndyk sprzedaje go za kilkaset tysięcy, nie zaspokajając ani wierzycieli, ani budżetu państwa. Walczymy o zmianę tych ,,chorych’’ i wielce szkodliwych przepisów, które pozwalają w białych rękawiczkach okradać przedsiębiorców.

Poniżej nasze stanowisko dotyczące zmian wprowadzane w toku implementacji Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1023  z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ram restrukturyzacji zapobiegawczej, umorzenia długów i zakazów prowadzenia działalności oraz w sprawie środków zwiększających skuteczność postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów, a także zmieniającej Dyrektywę (UE) 2017/132 (zwaną również ,,Dyrektywą drugiej szansy’’), jakie skierowaliśmy na ręce przewodniczącego sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, posła Pawła Śliza:

Szanowny Panie Przewodniczący, 

Jako Organizacja zrzeszająca przedsiębiorców poszkodowanych działaniami podjętymi w toku postępowań upadłościowych oraz restrukturyzacyjnych zależy nam, aby zmiany prawne wprowadzane w toku implementacji Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1023  z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ram restrukturyzacji zapobiegawczej, umorzenia długów i zakazów prowadzenia działalności oraz w sprawie środków zwiększających skuteczność postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów, a także zmieniającej Dyrektywę (UE) 2017/132 (zwaną również ,,Dyrektywą drugiej szansy’’) były zgodne z interesami wszystkich uczestników postępowań insolwencyjnych. Celem projektu rządowego ustawy o zmianie ustawy – Prawo restrukturyzacyjne oraz niektórych innych ustaw implementującego Dyrektywę jest między innymi ujednolicenie regulacji dotyczących postępowań restrukturyzacyjnych w krajach członkowskich dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego. Postępowanie restrukturyzacyjne ma umożliwić przedsiębiorcom znajdującym się w trudnej sytuacji kontynuowanie prowadzonej działalności oraz przeciwdziałać likwidacji miejsc pracy. Poniżej przedstawiamy naszą opinię w stosunku do wskazanego projektu ustawy formułując zastrzeżenia oraz postulaty dotyczące proponowanych zmian. 

W pierwszej kolejności rekomendujemy wprowadzenie do projektu ustawy rozwiązania zmieniającego dotychczasowy art. 51 ust. 1 pkt 6 ustawy – Prawo upadłościowe poprzez dodanie zapisu: “syndyk wyznaczany jest spośród czynnych doradców restrukturyzacyjnych, prowadzących działalność na obszarze właściwości miejscowej sądu apelacyjnego, właściwego dla siedziby dłużnika, w sposób opisany w art. 47a ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych.” Niniejsze rozwiązanie ma na celu zapewnienie wyboru syndyków z uwzględnieniem kryterium terytorialnego, co ma kluczowe znaczenie dla sprawności i efektywności postępowań upadłościowych. Obecny brak wymogu lokalizacji działalności syndyka prowadzi do przypadków, w których postępowania upadłościowe realizowane są przez osoby działające daleko od siedziby dłużnika. Wydłuża to postępowania, zwiększa ich koszty oraz utrudnia bezpośredni kontakt z masą upadłościową i uczestnikami postępowania.  

W dalszej kolejności proponujemy doprecyzowanie art. 10a ust. 3 pkt 3 projektowanej ustawy – Prawo restrukturyzacyjne poprzez nadanie mu następującego brzmienia: „Nadzorca, za zgodą dłużnika, albo zarządca zleca sporządzenie wyceny, o której mowa w ust. 1 pkt 1, biegłemu sądowemu lub rzeczoznawcy majątkowemu, odpowiednio wykwalifikowanemu w zakresie przedmiotu wyceny. Przy dokonywaniu wyboru metody i założeń wyceny, nadzorca albo zarządca uwzględnia stanowiska uczestników postępowania.”. Zmiana ta ma na celu podniesienie jakości oraz transparentności wycen majątku dłużnika dokonywanych w toku postępowań restrukturyzacyjnych. W praktyce postępowań dostrzegalna jest potrzeba jednoznacznego wskazania, że zlecenie wyceny powinno być dokonywane osobom posiadającym status biegłego sądowego lub rzeczoznawcy majątkowego – o specjalizacji odpowiadającej przedmiotowi wyceny. Uwzględnienie głosów uczestników co do metodologii wyceny nie tylko zwiększa ich zaufanie do procesu, lecz także ogranicza potencjalne zarzuty i spory w tym zakresie. Zmiana ta wpisuje się w ogólny cel Dyrektywy 2019/1023/UE, jakim jest zapewnienie sprawnego, przewidywalnego i wiarygodnego przebiegu postępowań naprawczych.

W trzeciej kolejności postulujemy modyfikacje art 3 projektu Ustawy, poprzez dodanie do art. 12a ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych nowych punktów 7–9 w następującym brzmieniu:

1. informację o kosztach zakończonych w danym roku kalendarzowym postępowań restrukturyzacyjnych i postępowań upadłościowych, wyrażonych jako procentowy udział w wartości majątku dłużnika na dzień wydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego lub ogłoszeniu upadłości;
2. informację o średnim czasie trwania zakończonych postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych, wyrażonym w miesiącach;
3. informację o wskaźniku zaspokojenia wierzycieli w zakończonych postępowaniach restrukturyzacyjnych oraz upadłościowych – zarówno w ujęciu ogólnym dla wszystkich wierzycieli, jak i odrębnie dla poszczególnych kategorii wierzytelności, zgodnie z podziałem przewidzianym w przepisach prawa restrukturyzacyjnego oraz prawa upadłościowego.

Zaproponowana zmiana zmierza do rozszerzenia funkcji Krajowego Rejestru Zadłużonych jako narzędzia służącego nie tylko ewidencji czynności procesowych, lecz również monitorowaniu skuteczności systemu postępowań insolwencyjnych. Udostępnianie w sposób zbiorczy i regularny kluczowych wskaźników – dotyczących kosztów, czasu trwania oraz poziomu zaspokojenia wierzycieli – umożliwi dokonywanie obiektywnej i porównywalnej oceny efektywności rozwiązań systemowych.

Mając na uwadze powyższe argumenty, wnosimy o uwzględnienie przedstawionych propozycji w toku dalszych prac legislacyjnych nad projektem ustawy. Zmiany te przyczynią się w naszej ocenie do znaczącego usprawnienia praktyki postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych oraz zwiększenia przejrzystości i przewidywalności całego systemu. Jesteśmy przekonani, że przyjęcie wskazanych rozwiązań pozostaje w pełnej zgodności z celami Dyrektywy 2019/1023/UE, a jednocześnie uwzględnia uwarunkowania krajowe i potrzeby uczestników obrotu gospodarczego, w szczególności sektora przedsiębiorców.

Z poważaniem
Adam Abramowicz, przewodniczący Organizacji Pracodawców Rada Przedsiębiorców